De geschiedenis van Jordanië

Jordanië kent een bewogen geschiedenis die feitelijk gezien uit twee delen bestaat. Het vroegste deel speelt zich af voor het jaar 1923. Daarna is Transjordanië ontstaan welke zijn eigen geschiedenis kent. Jordanië is een land in het Midden Oosten. Tegenwoordig is Jordanië een land met een prachtige combinatie van zowel oosterse als westerse invloeden. Maar, ook de aanwezigheid van de Romeinen is vandaag de dag nog goed merkbaar én zichtbaar.

Ongeveer 10.000 jaar geleden is de landbouw ontstaan in het Midden Oosten. Ook West en Noord Jordanië vielen onder deze omgeving welke destijds ook wel de Vruchtbare Halve Maan genoemd werd. Rond 400 voor Christus waren het onder andere de Ammonieten en de Amorieten die het gebied kwamen bewonen. Ook de Perzen pikten hun graantje mee. Voordat zij door Alexander de Grote uit het gebied werden gezet, bewoonden zij tevens delen van het land. De Hellenistische Seleuciden namen het bestuur van Jordanië over toen de Grote stierf. Na deze periode, in 169 voor Christus om precies te zijn, was het de beurt aan de Nabateeërs die zich in Zuid Jordanië vestigden. De stad Petra was destijds een belangrijke handelsroute. De Romeinen lieten echter niet lang op zich wachten en veroverde het gebied omstreeks 106 voor Christus.

Het gebied dat nu bekend staat als Jordanië, werd in 632 onder gezag van Kalief Aboe Bakr overmeesterd. Dit gebeurde door het Arabische Rijk. Quseir Amra werd gesticht door de dynastie Omajjaden welke hun thuisbasis hadden in Damascus. Jordanië kende in deze periode welvaart en groei. Zelfs toen het in 636 door Arabië werd ingenomen tijdens de Slag bij Yamuk. Jordanië had een strategische ligging tussen Damascus en Mekka. Dit zorgde ervoor dat de stad werd bezocht door Pelgrims waardoor niet alleen de economische groei werd gestimuleerd, maar ook de religie veranderde. Deze veranderde langzaam maar zeker naar het moslim geloof terwijl de voertaal Arabisch werd. De 9e eeuw van Jordanië stond in het teken van veranderingen. Er werd nog steeds volop handel gedreven alleen werd deze destijds meer gedaan via de Rode Zee dan via het land. Bagdad mocht zich in deze periode hoofdstad van Jordanië noemen. In 1516 werd het gebied ingenomen door het Islamitische Ottomaanse Rijk ofwel de Ottomaanse Turken.

Het verblijf van de Turken duurde niet lang. De Britten willen aan de kant van de geallieerden vechten zodat de Ottomaanse Turken uit het gebied verdreven konden worden. Lawrence of Arabia, ofwel de Britse gezant T.E Lawrence, wist Sjarif van Mekka Hoessein ibn Ali te overtuigen van zijn gelijk en vroeg zijn hulp om dit te kunnen bewerkstelligen. Als tegenprestatie boden de Engelsen onafhankelijkheid aan. Toch kregen de Arabieren dit niet toen de Turken in 1917 Jordanië verlieten. Sterker nog, Jordanië werd in 1922 Brits Mandaatgebied onder de naam Palestina. De Britten benoemde Abdoellah als Emir van Transjordanië en beloofde hem ook Syrië toe als Frankrijk dit grondgebied op wilde geven. Maar, de zoon van Hoessein kreeg deze titel alleen als een soort van tegemoetkoming nadat de belofte voor onafhankelijkheid niet was nagekomen door de Britten.

De onafhankelijkheid van Transjordanië kwam pas op 1 maart 1946. Er volgde al snel een opstand van de bevolking toen de VN Palestina op wilde delen in zowel Joods als Arabisch grondgebied. Dit gebeurde in 1947 toen het Britse mandaat op zijn eind liep. De Arabische Liga maakte zelfs duidelijk de Joodse samenleving ten gronde te willen richten als dat zou gebeuren. Vervolgens werd er toch een bijeenkomst gehouden om de opdeling plaats te laten vinden. Dit geheime overleg vond plaats tussen Koning Abdoellah en invloedrijke Joodse leiders waarbij de belofte werd gemaakt om het Joodse grondgebied met rust te laten als het eventueel tot een oorlog zou komen. Het Verenigd Koninkrijk stemde onder toeziend oog van Ernest Brevin toe. Destijds was hij minister van Buitenlandse Zaken in Engeland.

Een oorlog volgde waarbij het Jordaanse leger het gebied zonder veel tegenslag in kon nemen. Israël likte haar wonden en richtte haar pijlen vervolgens op de strijd die nog steeds gaande was tegen de rest van het Arabische leger. De inzet was Jeruzalem terwijl de stad eigenlijk buiten schot zou worden gehouden. Dit omdat tijdens de verdeling was afgesproken dat Jeruzalem tot Internationaal grondgebied zou gaan horen. De oorlog leverde Jordanië het oosten van Jeruzalem op, terwijl Israël het moest doen met het westelijke gedeelte. Pas in 1949 werd er een verdrag getekend waarbij het koninkrijk het gebied rondom Jeruzalem had geannexeerd. Israël en Transjordanië konden alleen op goedkeuring van Pakistan en het VK rekenen. Diverse andere landen keurden de annexatie af.

In 1955 werd Jordanië een lidstaat van de VN nadat het gebied in 1951 tot constitutionele monarchie werd uitgeroepen. Dit gebeurde nadat Koning Talal de grondwet had ingevoerd in datzelfde jaar. In 1957 was het Koning Hoessein die een staatsgreep uitvoerde waardoor het parlement uiteenviel. Israël bezette en veroverde de Westoever van Jordanië en Oost-Jeruzalem in 1967. Veel Palestijnen zochten hun heil vervolgens in Jordanië waarna ze meerdere malen hebben geprobeerd om de Westoever terug te veroveren. Dit is samenwerking met de regeringstroepen. Israël liet dit er niet bij zitten en kwam met vergeldingsacties waaronder de kaping van drie vliegtuigen in 1970. Dit gebeurde door het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina. De vliegtuigen van Westerse afkomst landden op Jordaans grondgebied waarna er hevige gevechten uitbraken. Hoewel Jordanië wankelde, werd er toch een verdrag getekend waarna de militante Palestijnen door de koning uit het land werden gezet. Daarna volgde ook de strijders toen deze in 1971 verslagen werden.

Tijdens de Golfoorlog in de jaren ‘90, was het Jordanië die aan de kant van Irak bleef staan. Dit was mede het werk van Saddam Hoessein die zich profileerde als koning van de Palestijnen. Omdat er in deze tijd nog veel Palestijnen woonden in Jordanië, zou een opstand tegen Irak geen verstandige keuze zijn. Temeer omdat de landen aan elkaar grenzen en omdat Jordanië destijds niet bestand was tegen de sterke legers van Irak. Hoessein bracht de verkiezingen terug naar het land in 1989 waarna er zich in 1992 ook weer nieuwe politieke partijen konden gaan vormen. Een jaar later was het Jordanië die de verkiezingen zelfs inging met diverse partijen. In 1994 tekende Jordanië tevens voor de vrede met Israël. Abdoellah II nam het koningschap in 1999 over van Hoessein die in datzelfde jaar overleed. Abdoellah is momenteel nog steeds Koning van Jordanië.

Koning Abdoellah II wilde modernisering en democratisering in zijn land. Hij mengde zich dan ook flink in het samenstellen van regeringen en verkiezingen. Zowel in 2003 als in 2005 werd het gehele zittende kabinet door Abdoellah vervangen. De koning wilde dat de prioriteiten van de regering vooral lagen in het verbeteren van de economische toestand en het meer effectief maken van de overheid. In 2014 was het Jordanië dat zijn medewerking verleende aan het bombarderen van Syrië om zo de IS uit te kunnen schakelen. De IS antwoordde hierop met het levend verbranden van een Jordaanse piloot.

Deze werd door de groepering in hechtenis gehouden. Koning Abdoellah heeft daarop de grens tussen Irak en Jordanië gesloten welke pas weer in 2017 heropend is. Dit nadat Jordanië een aantal malen succesvol was geweest in het uitschakelen van de IS. Tegenwoordig is Jordanië een intrigerend land dat zowel westerse als oosterse culturen kent. Grote steden zoals Amman zijn modern en hip, afgewisseld met veel cultuurhistorie en geschiedenis. Ook de Romeinse invloeden zijn goed bewaard beleven en kenmerken zich door de vele ruïnes die Jordanië kent.